สวัสดีค่ะ หมอแดง ช่างตอบ จะมานั่งประจำคลินิก HR เพื่อตอบปัญหาคาใจให้คน HR กันนะคะ แต่ขอบอกก่อนว่า หมอแดง ไม่ได้เป็นหมอความ หรือนักกฎหมายแต่ประการใด เป็นเพียงคนทำงานด้าน HR มาตลอดชีวิตของการทำงาน เท่านั้นเอง เพราะฉะนั้น คำตอบหรือความเห็นใด ๆ ในที่นี้จะ เป็นได้ในเชิงการบริหารงานที่ไม่ขัดต่อหลักของกฎหมาย รวมทั้ง เป็นความคิดเห็นในเชิงคำแนะนำ หรือข้อควรปฏิบัติในฐานะ คน HR ด้วยกันนะคะ

           อีกคำถามมาจากสาวก HR มือใหม่ท่านหนึ่ง ถามเรื่อง ค่าครองชีพมาค่ะ

Q: ค่าครองชีพที่เราจ่ายให้พนักงานนั้น ให้แล้วเอาคืน ได้ไหม แล้วเราเอาอะไรมาเป็นเกณฑ์วัดว่า เมื่อไหร่ จะจ่าย และจ่ายอย่างไร
A: คำถามนี้หมอแดงดูแล้ว เข้าใจว่า คงจะเป็นค่าครองชีพที่บริษัทจ่ายให้เฉพาะช่วง โดยเฉพาะช่วงภาวะเศรษฐกิจถดถอยและค่าครองชีพสูงขึ้นมาก ได้ข่าวมาว่า หลายบริษัทให้ความช่วยเหลือเป็นการบรรเทาความเดือดร้อนจากภาวะค่าครองชีพสูง ขึ้นมาก โดยจ่ายค่าครองชีพให้เป็นการชั่วคราว อาจจะ 3 เดือน 6 เดือน แล้วแต่กำลังของบริษัท

เพราะฉะนั้น คำถามที่ว่า ให้แล้วเอาคืนได้ไหม (ความจริงต้องถามว่า “ให้แล้ว จะเปลี่ยนใจ หยุดให้ได้ไหม” มากกว่า เพราะเงินที่ให้ไปแล้วคงไปเอาเงินคืนไม่ได้.....อุ๊ย! หมอแดงไม่ได้กวนนะคะ) แล้วจะเอาอะไรมาเป็นเกณฑ์วัดว่าเมื่อไหร่จะจ่าย และจ่ายอย่างไร

อันนี้ต้องดูว่าก่อนที่จะมีการจ่าย บริษัทมีประกาศเป็น ลายลักษณ์อักษรไว้หรือเปล่าว่า บริษัทให้เพราะอะไร ให้เพราะต้องการช่วยเหลือพนักงานในช่วงภาวะค่าครองชีพสูงใช่ไหม และจะให้ตั้งแต่เมื่อไหร่ถึงเมื่อไหร่ เช่น ให้ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงมิถุนายน เป็นเวลา 6 เดือน ถ้าเขียนไว้ชัดเจนอย่างนี้ก็หยุดให้ได้เมื่อครบกำหนดค่ะ แต่ถ้าประกาศว่าให้ แต่ไม่ได้กำหนดระยะเวลาให้ชัดเจน คิดเอาเองว่าพอผ่านช่วงวิกฤติไป ก็จะเลิกจ่าย อันนี้ทำไม่ได้ค่ะ เพราะสวัสดิการอะไรที่จ่ายให้พนักงานแล้ว ถือเป็นสภาพการจ้างไปแล้ว จะไปยกเลิกโดยพนักงานไม่ยินยอมไม่ได้ เข้าตำรา “อ้อยเข้าปากช้าง” ก็ยากที่จะให้ช้างคายออกมาแล้วค่ะ

ทีนี้ที่ถามว่า เอาอะไรมาเป็นเกณฑ์วัดว่า เมื่อไหร่จะจ่าย และจ่ายอย่างไร มีประเด็นที่ควรพิจารณาหลายอย่างประกอบกัน ได้แก่

อันดับแรก ให้ดูอัตราเงินเฟ้อว่ามากขึ้นขนาดไหน ถ้ามากจนข้าวของแพง เกิดความเดือดร้อนไปทั่วอย่างเห็นได้ชัด อันนี้ก็นำมาพิจารณาได้ค่ะ

อันดับสอง ให้ดูความสามารถในการจ่ายของบริษัท ถ้ามีเงินในกระเป๋าพอ การช่วยเหลือก็คงจะช่วยได้สบายหน่อย แต่ถ้าธุรกิจไม่ได้กำไรมากมายในภาวะแบบนี้ ความช่วยเหลือก็อาจจะไม่มี หรืออาจจะมีน้อยหน่อยก็ได้

อันดับถัดมา ดูว่าคู่แข่งของเรามีนโยบายช่วยเหลือพนักงานในเรื่องนี้อยู่หรือเปล่า ถ้าช่วย เขาให้เท่าไหร่ เพราะถ้าเขาให้ แต่เราไม่ให้ เดี๋ยวพนักงานของเราอาจจะใจฝ่อหมด ซึ่งอาจจะส่งผลกระทบไปเรื่องอื่นได้

นอกเหนือจากประเด็นที่ควรพิจารณาข้างต้นแล้ว สิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงไว้ก็คือ ถ้าบริษัทตัดสินใจว่าจะให้ความช่วยเหลือค่าครองชีพแก่พนักงานแล้ว แต่คิดว่าจะให้เพียงช่วงเวลาหนึ่งเท่านั้น ก็ควรประกาศให้ชัดเจนตั้งแต่แรก ถึงกำหนดระยะเวลาที่จะให้ไว้ เพราะหากอัตราเงินเฟ้อลดลง แล้วเราต้องการหยุดการให้ค่าครองชีพเราจะได้ทำได้โดยไม่ขัดต่อกฎหมายแรงงาน ค่ะ

ตอบไปเท่านี้ ทุกคนก็คงพอจะได้แนวทางแล้วนะคะ หากใครมีคำถามอะไร หรือต้องการแชร์ความเห็น ก็ส่งมาให้หมอแดงได้นะคะ หมอแดงยินดีไขข้อข้องใจของทุกคนค่ะ เจอกันใหม่ฉบับหน้านะคะ

หมอแดง 
ที่มา : HR Net ISSUE 3 September 2009